سازمان ثبت احوال کشور به عنوان مرجع امور هویتی کشور، چندین سال است در نظر دارد تا طی یک طرح برنامه‌ریزی شده، کارت های ملّی هوشمند را جایگزین کارت های ملّی فعلی کند.
علاوه بر کاربردهای قبلی کارت ملّی، کارت‌های جدید بعنوان کلید ورود به دولت الکترونیک و حرکت به سمت جامعه اطلاعاتی، این فرصت را فراهم می‌کنند تا افراد به شیوه‌ای امن وارد فضای دیجیتالی شوند.
کارت ملّی هوشمند به عنوان مقدمه‌ای برای ورود به جامعه اطلاعاتی، می‌تواند موجب توزیع عادلانه فرصت‌ها، کاهش بسیاری از هزینه‌های دولت، مردم و بنگاه‌ها شود. این امور می‌توانند نقش به سزایی در پویایی اقتصادی داشته باشند.
با پیاده‌سازی طرح کارت ملّی هوشمند، این امکان فراهم می‌شود که خدمات به روشی ساده، سریع و با کیفیت بالاتر به مردم ارائه شوند. این موضوع می‌تواند موجب بهبود سطح کیفی زندگی مردم و بالا بردن سطح رضایت مردم از دولت شود.
کاربرد اصلی کارت ملّی هوشمند، تصدیق هویت است. در کارت‌های سنتی، به کمک عکس صاحب کارت که روی کارت چسبانده شده و یک مهر مخصوص روی آن خورده، عمل تصدیق هویت انجام می‌شود. در کارت ملّی هوشمند هم روال مشابهی وجود دارد؛ اما تصدیق هویت در اینجا تنها به عکس محدود نمی‌شود. علاوه بر عکس، اطلاعات بیومتریکی (اثر انگشت) صاحب کارت نیز می‌تواند روی کارت قرار گیرد. از همه مهمتر اینکه اطلاعات بیومتریکی به صورت الکترونیکی قابل بررسی هستند. این به این معنی است که در یک مرکز بهره‌برداری که به حسگر اثر انگشت مجهز است، صاحب کارت بعد از قرار دادن کارتش در کارتخوان، انگشت خود را روی حسگر اثر انگشت قرار می‌دهد؛ سپس سیستم بررسی می‌کند که آیا اثر انگشت صاحب کارت با اثر انگشتی که روی کارت به صورت الکترونیکی ذخیره شده یکسان است یا خیر. در صورت یکسان بودن امکان ادامه عملّیات وجود خواهد داشت. به این ترتیب امکان جعل هویت به حداقل می‌رسد.
مسئولان ثبت احوال طی چند سال گذشته برای صدور کارت هوشمند ملی وعده‌های متعددی داده‌اند ولی تاکنون این امر محقق نشده است.
بر اساس این گزارش، در ۲۳ آبان ۱۳۸۸ محمدناظمی اردکانی رئیس سازمان ثبت احوال گفت که مرحله نخست صدور کارت هوشمند ملی به صورت پایلوت در استان قم اجرا می شود.
در ۱۸ آذر ۱۳۸۸ ناظمی دوباره اعلام کرد که اجرای این طرح سال ۸۹ در تمام کشور گسترش می‌یابد.
همچنین در تاریخ ۲۲ آذر ۸۸ محمد نجار وزیر کشور اعلام کرد که یک میلیون کارت هوشمند در سال ۸۹در کشور صادر می‌شود.
بر اساس این گزارش، محسن کرمی معاون سجلی سازمان ثبت احوال کشور در ۲۸ آذر ۸۹ گفت که در حال حاضر این طرح به صورت پیش پایلوت در قم انجام شده و قرار است به صورت کلی در سال ۹۰ آغاز شود.
در ۲ دی ۱۳۸۸ ناظمی گفت که آغاز طرح صدور کارت هوشمند ملی ایرانیان از بهمن همان سال آغاز می‌شود.
بر اساس این گزارش در تاریخ ۲۳ دی ۱۳۸۸ سازمان ثبت احوال تفاهم نامه‌ای برای اجرای کارت هوشمند ملی با وزارت ارتباطات بست.
عمیدیان مجری سابق طرح کارت هوشمند ملی در ۲۹اردیبهشت سال ۸۹ اعلام کرد که مرحله پایلوت صدور کارت هوشمند ملی در قم به پایان رسیده است و در این مرحله ثبت نام ۱۰۰۰۰ کارت برای مردم استان قم به پایان رسیده و کارت‌ها در حال واگذاری است.
همچنین ناظمی اردکانی رئیس سازمان ثبت احوال کشور در ۱۱ دی ۸۹ با یادآوری اینکه پیش پایلوت طرح صدور کارت هوشمند ملی از ابتدای امسال در یک جامعه آماری ۱۰ هزار نفری در استان قم اجرا شده است، گفت که پایلوت این طرح نیز از اواخر امسال در استان قم اجرا می شود.
وی ادامه داد: پس از اجرای پیش پایلوت و بررسی نتیجه ها، کارهای مقدماتی برای اجرای کامل کارت هوشمند ملی آغاز شده است، پیش بینی می شود این طرح از اواخر سال ۹۰ در سراسر کشور اجرایی شود.
بر اساس این گزارش، محمد ناظمی‌اردکانی در بازدید از ثبت احوال استان ایلام در ۲۹ خرداد ۹۰ گفت که کارت هوشمند ملی تا دهه فجر همان سال در کشور صادر می‌شود.
در اوایل سال جاری رئیس سازمان ثبت احوال از آغاز صدور کارت هوشمند ملی در سراسر کشور، در نیمه دوم سال جاری خبر داد.
ناظمی با اشاره به فراهم‌شدن مقدمات و اجرای مرحله پیش‌پایلوت صدور کارت هوشمند ملی در چند سال اخیر، اظهار کرد: سایت صدور کارت هوشمند ملی آماده بهره‌برداری شده است و به محض نصب تجهیزات و سامانه‌های مربوطه، صدور کارت آغاز خواهد شد.
وی در پاسخ به اینکه قرار بود صدور کارت هوشمند ملی در مرحله پایلوت از قم آغاز شود، گفت: به منظور تسریع در اجرای این پروژه ملی، «فاز پایلوت» پروژه کارت هوشمند ملی به «فاز یک» تبدیل شد.
ناظمی‌اردکانی خاطرنشان کرد: به این ترتیب، در سال ۹۱، صدور کارت هوشمند ملی همزمان در استان قم و سراسر کشور آغاز خواهد شد.
وی ادامه داد: در نیمه نخست سال جاری، تمام تجهیزات صدور کارت و نرم‌افزارها مربوط به این پروژه در سایت پیش‌بینی شده، نصب می‌شود و در نیمه دوم سال جاری صدور کارت در سطح ملی آغاز خواهد شد.
رییس سازمان ثبت احوال کشور همچنین، با اشاره به امضای تفاهم‌نامه‌ای با بنیاد شهید، اظهار کرد: به این ترتیب صدور کارت هوشمند در سطح ملی، با صدور کارت خانواده‌های شهدا آغاز خواهد شد.
وی یادآور شد: برابر قانون، صدور کارت هوشمند ملی برای همه ایرانیان، ظرف مدت پنج‌سال متوالی انجام می‌شود.
مسئولان ثبت احوال کشور تاکنون برای آغاز صدور کارت هوشمند ملی زمان‌های متعددی را اعلام کرده ولی اجرایی نشده است. امید است در سال جاری این کار در کشور اجرایی شود و این کارت که گفته می‌شود ویژگی‌های منحصر به فردی دارد و امکان جعل آن وجود ندارد به دست مردم برسد.